خشونت خانگی چیست و چه راهکار هایی دارد؟
خشونت خانگی چیست؟
پیش از هر چیزی باید این نکته را بدانیم که خشونت خانگی اساسا یک الگوی رفتار تکرار شونده است به این معنی که بار ها در یک سیکل معیوب اتفاق میوفتد خشونتی که تنها بعد از یک استرس یا موقعیت شغلی و خانوادگی تنها برای کی بار اتفاق می افتد غالبا تحت عنوان خشونت خانگی تلقی نمیشود.
تعریف سازمان جهانی بهداشت از خشونت خانگی
بنا بر گفته سازمان جهانی بهداشت از هر سه زن یک زن در جهان مورد خشونت خانگی واقع شده است به طوری که در آسیب های روانی جدی پس از هر خشونت به افراد وارد شده است. خشونت خانگی به عنوان یکی از آسیب های اجتماعی از مشکل ساز ترین مسائل موجود در دنیا است که شامل تمام رفتار های فیزیکی، جنسی، هیجانی، روانی و اقتصادی، غفلت و هرگونه کنترل رفتار در یک رابطه صمیمی می شود. معمولا خشونت علیه زنان شایعترین نوع خشونت خانگی است درحالی که خشونت علیه کودکان و سالمندان هم از دیگر انواع آن به حساب می آیند.
شیوع این خشونت در دوران کرونا بیشتر شده است
آنچه مطالعات نشان می دهند شیوع خشونت خانگی در دوران کرونا به دلیل قرنطینه های خانگی، تایم های فراغت بیشتر با همسر، قرنطینه شهر ها و همینطور عدم خروج از خانه احتمال وقوع این آسیب اجتماعی را بیشتر کرده است به طوری که اساسا بیش از قبل به یکی از مشکلات جدی سلامت روان در دوران کرونا تبدیل شده است.
خشونت خانگی پیامد های سلامت روان منفی دارد
همه انواع خشونت به دلیل ماهیتی که دارند تاثیرات جدی و موثری در وضعیت سلامت افراد مختلف میگذارند. به گونه ای که اساسا میتوانند پیامد هایی در زمینه های اجتماعی ، فردی، خانوادگی و تربیتی داشته باشند. طلاع عاطفی و سردی روابط، روابط نامشروع، افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه، یادگیری خشونت توسط فرزندان، فرار از خانه، اضطراب، افت تحصیلی و .. از جمله پیامد های سلامت روان این آسیب اجتماعی است.
انواع خشونت خانگی
خشونت بر علیه زنان ، الگویی از بدرفتاری است که به منظور کنترل و تسلط بر زنان صورت می گیرد. خشونت برعلیه زنان انواع مختلفی داشته و فقط شامل خشونت جسمی نیست و شامل انواع بدرفتاری روانی/ هیجانی، جنسی، اجتماعی، اقتصادی نیز می شود که در زیر به نمونه های خاص این موارد در مورد زنان اشاره می شود.
بدرفتاری جنسی
- بدرفتاری جنسی هر رفتار یا عمل جنسی است که بدون رضایت و موافقت همسر صورت می گیرد
- مجبور کردن همسر به رابطه جنسی با یا بدون توسل به خشونت جسمی
- مجاب کردن به عمل جنسی که وی آن را دوست ندارد یا با آن راحت نیست
- مجبور کردن همسر به عمل جنسی که تحقیر کننده و دردناک است
- مجاب کردن به رابطه جنسی وقتی او بیمار است و یا پس از اینکه با او بدرفتاری کرده است
بدرفتاری روانی/ هیجانی
- فحاشی، دست انداختن و مسخره کردن زن در خلوت خانه یا در حضور اقوام و دوستان
- توهین و اهانت به خانواده، اقوام و دوستان همسر
- ایراد گرفتن مداوم از هر عقیده و یا کار همسر
- سرزنش کردن و مقصر دانستن همسر برای هر مشکلی که در خانواده پیش می آید
- متهم کردن همسر به خیانت یا رفتار اغواگرانه
- بی توجهی و فاصله گرفتن از همسر
- تهدید به خشونت فیزیکی یا استفاده از سلاح مثل چاقو
- تهدید ندادن بچه ها به او در صورتی که او را ترک کند
بد رفتاری اجتماعی
- هر رفتاری که روابط و فعالیت های اجتماعی زن را محدود می کند و باعث منزوی شدن وی می شود
- محدود کردن و یا جلوگیری از تماس تلفنی و رفت و آمد با پدر و مادر و اقوام و آشنایان
- جلوگیری از فعالیت های اجتماعی مانند شرکت در جلسات مذهبی، کارهایی خیریه ، فرهنگسراها و غیره
- جلوگیری از ادامه تحصیل و یا سر کار رفتن
- جلو گیری از تنها بیرون رفتن
بدرفتاری مالی یا اقتصادی
- بدرفتاری مالی، رفتاری است که زن را از نظر مالی تحت فشار قرار می دهد
- ندادن پول کافی برای خرید مایحتاج روزانه
- حساب کشیدن برای هر ریالی که زن خرج می کند
- ندادن پول برای مصرف شخصی همسر
- مجبور کردن همسر به امضای چک، سفته و یا اسناد مالی که وی که با آن موافق نیست
- سر کار نرفتن و مجبور کردن همسر به زندگی با حداقل ها
- سوء استفاده از اموال و دارایی های همسر
خشونت خانگی تنها خشونت جسمی نیست
همان طور که میبینید خشونت خانگی اساسا انواع مختلفی دارد. شاید خیلی از ماها تنها زدن همسر و یا خشونت جسمی را به عنوان خشونت خانگی در نظر بگیریم اما خشونت میتواند تظاهر دیگری هم داشته باشد. به همین دلیل است که در انواع بالا بدرفتاری های مالی و اقتصادی هم به عنوان نوعی خشونت در نظر گرفته میشوند.
باور های غلط در مورد خشونت خانگی
همچون خودکشی متاسفانه ما در مورد خشونت هم یکسری باور هایی داریم که اساسا درست نیستند و چه بسا گاهی اوقات باعث می شوند نتوانیم خشونت خانگی را تشخیص دهیم و همینطور به کمک افراد بیاییم.
باور غلط اول : خشونت برعلیه زنان مختص طبقات اقتصادی اجتماعی پایین جامعه است
نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا در تمام طبقات اجتماعی و اقتصادی جوامع این خشونت میتواند اتفاق بیوفتد و به هیچ عنوان محدود به طبقه های خاص نیست
باور غلط دوم : مردان وقتی مست و یا تحت تاثیر مواد هستند، اقدام به خشونت می کنند
در نگاه اول ممکن است اینطور به نظر آید و خب تاثیر هم دارد اما آنچه مد نظر است این است که گاهی اوقات ما با معتادانی مواجه می شویم که اساسا پرخاشگر نیستند و لزوما کسانی که مواد مصرف نمیکنند یا آن را ترک میکنند خشونتشان کمتر یا بیشتر نمی شود. درست است که در مورد بعضی از مواد مثل الکل و یا شیشه میزان پرخاشگری فرد ممکن است بیشتر شود اما عامل آن نیست تنها یک حالت همبستگی دارد به این معنا که این دو تا حدی همراه هم میتوانند دیده شوند اما لزوما عامل یکدیگر نیستند.
باورغلط سوم : این یک موضوع شخصی- خانوادگی است و نه اجتماعی
خشونت خانگی یک جرم است. فرضا اگر یک نفر کس دیگری را بکشد و ما متوجه آن بشویم نمی گوییم که این یک مسئله شخصی است شاید به کسی چیزی نگوییم اما اساسا این را یک جرم میبینیم برای مجازات فرد. خشونت خانگی هم دقیقا به همین شکل است ما نمیتوانیم به آن به عنوان یک مسئله شخصی نگاه کنیم چرا که میتواند با نقض عضو، جراحت های شدید و حتی مرگ همراه باشد
باور غلط چهارم: مرد رئیس خانواده است و حق دارد زن و بچه اش را تنبیه کند
این عقیده اساسا نشئت گرفته از این واقعیت است که ما زن و مرد را برابر نمی بینیم. این شاید می تواند یکی از مشکلات فرهنگی به حساب آید. آنچه مسلم است حقوق هر انسانی است که همگی در این حقوق مثل آزادی و امنیت برابر هستیم.
باورغلط: بعضی آدم ها وقتی عصبانی می شوند نمی توانند خود را کنترل کنند
لازم است این را بدانیم که عصبانی شدن و تجربه هیجان خشم دست ما نیست یعنی ما آن را انتخاب نمیکنیم بلکه به طور ناهشیار یا هشیار ممکن است آن را تجربه کنیم اما پرخاشگری یک امر کاملا ارادی است. ادم ها پرخاشگری را انتخاب میکنند درحالی که ادم های دیگری هم هستند که به جای آن از وش های دیگری برای برون دادن خشم خود استفاده میکنند که به طو کلی در روانشناسی به آن می گوییم مدیریت خشم.
حال در برابر خشونت خانگی چه باید بکنیم؟
نکته اول: خود را سرزنش نکنید!
اگر در یک رابطه با خشونت مانده اید و به آن پایان نمی دهید حتما دلایلی برای این کار وجود دارد. این به این معنی نیست که خود را سرزنش کنید و گفتگویی که با خود دارید پر از کلمات منفی باشد به جای آن می توانید راهکار های دیگری را انتخاب کنید.
نکته دوم: حتما از یک مشاور کمک بگیرید و این مسئله را پنهان نکنید
بسیاری از زنان متاسفانه به دلیل انگ موجود در این مسئله ویا به دلایل فرهنگی آن را پنهان میکنند و بروز هر گونه خشونت را انکار میکنند. این میتواند در طولانی مدت آسیب زننده باشد. درست است که در یک رابطه این چنینی به دلیل ترس و خشونتی که وجود دارد ارتباط گرفتن با یک مشاور میتواند سخت باشد. اما یکی از مهم ترین راهکار های موجود برای بیرون رفت از این مسئله دقیقا همین است.
نکته سوم: شما این حقوق را دارید
- حق دارم با من با احترام رفتار شود
- هیچ کس حق ندارد با من بدرفتای کند
- میتوانم احساسات و افکار خودم را داشته باشم
- حق دارم توانایی ها و استعدادهایم را رشد دهم و دنبال کنم
- میتوانم امور مالی ام را کنترل کنم
- حق دارم از لحاظ جنسی مورد بدرفتاری قرار نگیرم
- میتوانم بر جنبه های مختلف زندگیم کنترل داشته باشم
- حق دارم تصمیم بگیرم موقعیتم را تغییر دهم
- میتوانم بخاطر بدرفتاری از مراکز بهداشتی و موسسات قانونی و پلیس کمک بگیرم
نکته چهارم: از این افراد و سازمان ها می توانید کمک بگیرید
- خانواده، دوستان، همسایه ها
- یک روحانی یا فرد معتمد محله
- مشاوران، روان شناسان و مددکاران اجتماعی
- مشاور حقوقی
- پزشک خانواده و رابطین بهداشت
- جمعیت ها و انجمن های مبارزه با خشونت برعلیه زنان و کودک آزاری
- مراکز مداخله در بحران بهزیستی و شهرداری
- خانه سلامت شهرداری
- کلانتری محل
- پزشکی قانونی
نکته پنجم: پیش از خشونت امنیت خود را تضمین کنید
- مکان هایی را در منزلتان مشخص کنید که احتمال خطر در آنها کمتر است و بتوانید در مواقع ضروری به این مکانهای امن بروید مثلا جاهایی که فرار از آن راحت تر است و یا درآنجا چاقو، آچار، چکش و یا سایر اشیاء خطرناک وجود ندارد.
- چاقو و سایر وسایل تیز و برنده و یا اشیاء شکستنی را از جلو چشم و دسترس همسرتان دور کنید
- یکی از بهترین روش ها برای کمک گرفتن ، تلفن زدن است. بنابراین ، سعی کنید در این ” مکان های امن” گوشی تلفن وجود داشته باشد و یا گوشی همراه خود در جایی بگذارید که راحت بتوانید آن را بردارید
اگر هر پرسش و مسئه ای در این زمینه دارید میتوانید آن را با من در بخش کامنت ها درمیون بذارید تا در اسرع وقت پاسخ داده شود.
