نوشتن درمان میکند( فواید خواندن و نوشتن)
چرا میگویم نوشتن درمان میکند؟
اگر شما هم مثل من سالهاست که میخوانید و مینویسید، درگیر شخصیت های رمان ها هستید و به قهرمان های آنها فکر میکنید و هنوز هم کتاب های کاغذی را به الکترونیکی ترجیح میدهید و میگویید: گرفتن کتاب و ورق زدنش یه چیز دیگه اس. پس به این مقاله خوش آمدید.. در این نوشته بیش از هر چیزی بر فواید روانی خواندن و نوشتن میپردازم این که وقتی مینوسیم مغز ما چه فرایندی را برای رشد خود طی میکند و همین طور وقتی رمان و کتاب میخوانیم چه تاثیری بر زندگی ما دارد؟ این ها نکات و یافته های جذابی در زمینه روانشناسی سلامت است که نه تنها من بلکه بسیاری از اهل قلم بر این باورند که نوشتن درمان میکند
تاثیر نوشتن بر مغز
هیستری و آنااو
شاید برایتان جالب باشد که بگویم اولین روشی که در درمان انسان به کار رفت گفتاردرمانی بود. این روش را در اصل فروید برای بیمار معروف خود به اسم آنااو به کار برد که البته خیلی اتفاقی بود. انااو دچار بیماری ای شده بود که در زمان فروید ناشناخته بود و فرد در این بیماری دچار آسیب بدنی ای میشد که هیچ علت بدنی و فیزیولوژیکی برای آن یافت نمیشد مثلا فرض کنید که چشمتان به ناگهان کور شده است و دکتر ها نمیتوانند هیچ علت فیزولوژیکی برای کوری شما پیدا کنند بله به همین اندازه وحشتناک!.
صحبت درمانی
فروید پدر رویکرد روانکاوی که نسبت به داشتن علت جسمی برای چنین بیماری هایی تردید داشت شروع به کاوش در علت های روانی آن کرد تا با هشیار شدن علت روانی علامت ایجاد شده در انااو برطرف شود و بهبود یابد. به همین دلیل آنااو را تشویق به صحبت در مورد گذشته خود و اتفاق هایی دردناکی که هیچگاه از آن ها صحبت نمیکرد کرد. این همان چیزی بود که بعد ها فروید و همکارش بروئر نام آن را فن بخاری پاک کنی و یا صخبت درمانی گذاشته اند که به بهبود آنااو کمک کرده بود
چرا بهتر است در مورد مشکلات حرف بزنیم؟
صحبت درمانی از همان زمان به عنوان اولین بهبود دهنده حال افراد به کار رفت. مادامی که ما در مورد مسائلمان صحبت میکنیم و آن ها را به زبان میآوریم انگار آن ها را میبینیم و بیشتر در مورد آن ها اطلاعات به دست می آوریم. این به خصوص زمانی حال ما را بهتر میکند که قشر مغز ما در پردازش هیجاناتی که از قسمت های عمقی مغز وارد میشود مشکل دارد تلاش ما برای پیدا کردن واژه ای برای آن هیجانات سعی در تعریف کردن و پیش بینی پذیر کردن آن میکند و در نتیجه میتواند آن را تا حدی درون خود حل کند. این همان چیزی است که در علوم شناختی امروزه در مورد آن مطالعاتی انجام گرفته است.
قشر مغز با کلمات هیجانات مبهم بخش زیرقشری را تحلیل میکند
قشر مخ آگاهانه است
اگر بخوام عنوان بالا و مطالعات انجام شده زمینه صحبت کردن و نقش کلمات در مغز را برایتان ساده کنم باید بگویم که مغز ما به لحاظ ساختاری داری بخشی است که به آن میگوییم قشر مخ. این بخش فعالیتی کاملا آگاهانه دارد و اعمال ارادی ما و حتی سیستم های پیچیده شناختی مثل تصیمیم گیری و فریب دادن و فکر کردن و .. را انجام میدهد.
بخش زیرقشری غیر ارادی است
مسئله خیلی مهمی که وجود دارد این است که دقیقا در زیر این قشر ساختاری وجود دارد که آن را در علم نوروساینس دستگاه کناری و یا لیمبیک می نامند . این دستگاه از بخش های گوناگونی تشکیل شده که غالبا فعالیت های غیر ارادی ما را به عهده دارد و هیجانات بخش مهمی از فعالیت این ناحیه از مغز است.
قشر مخ ما برای تحلیل به کلمات نیاز دارد
در مواقعی که اضطراب های بی اندازه ای داریم و حالمان خوب نیست قشر مخ ما تلاش میکند تا داده های بخش زیرقشری را تفسیر کند تا اضطرابمان کاهش یابد و بتوانیم هیجان مورد نظر را تحلیل و تفسیر کنیم. باید در اینجا به شما بگویم که قشر مخ ما تنها از طریق کلمات این تفسیر را انجام میدهد. به همین دلیل صحبت کردن در مورد خودمان و مشکلاتمان و هیجاناتمان به تفسیر و آگاهی ما از هیجاناتمان کمک شایانی میکند تا در نهایت احساس آرامش بیشتری بکنیم. این همان چیزی است که در وهله اول در روانکاوی به ان توجه میشود چراکه بر کارکرد درمانی کلمات و صحبت کردن واقفند
نوشتن درمان میکند چون هنگام نوشتن به خودمان و دیگران فکر میکنیم
وقتی مینویسیم ذهن ما بیش از هر زمان دیگری با کلمات در ارتباط است. این به این معنی است که ما نه تنها داریم از نوشتن یک داستان لذت میبریم بلکه در عین حال مجبوریم تا هیجانات و رفتار های شخصیت هایمان را وبپردازیم و به آن ها توجه کنیم و این همان چیزی است که باعث میشود ما به خودمان بیشتر فکر کنیم. وقتی مینوسید بخش قشر مخ شما فعالیت بالایی دارد درنتیجه در طول زمان اتصال سیناپس های این بخش از مغز بیشتر شده و شما توانایی منحصر به فردی در کنترل خود به دست می آورید. این همان کارکرد کلمات است.
فواید نوشتن
نوشتن درمان میکند چون باعث تخلیه هیجانی(catharsis) میشود
تقریبا همه ما در خانه مادری را داریم که بیش از آن که مسائل را درون خود حل کند صبح ها و یا شب ها با تلفن زدن به فامیل و یا اعضای خانواده آن را با دیگران در میان میگذارد. شاید برایتان جالب به نظر بیاید اما این یکی از مهمترین دفاع های مادر ها و به طور کلی خانم ها برای مقابله با اضطراب هایشان است ( چیزی که غالبا مرد ها از آن استفاده نمی کنند و میخواهند خودشان مسائل را به تنهایی حل کنند). این گفتگوی هرچند کوچک با دیگران و به اشتراک گذاشتن آن موضوع از احساس تنش افراد میکاهد.
حرف بزنیم تا افسرده نشویم
به همین دلیل شاید عجیب نباشد که شعار سازمان بهداشت جهانی در همین چند سال گذشته در مورد افسردگی این بود: بیایید حرف بزنیم!. . کلمات بهترین ابزار ما برای تفسیر هیجانمان هستند، بهترین ابزار ما برای بیان خودمان و در نهایت تعریف خودمان هستند این دلیل بسیاری از محققان در این زمینه است که میگویند نوشتن درمان میکند. این تخلیه هیجانی در زمانی که مینوسیم بسیار بسیار بیشتر میشود چرا که ما از بهترین سلاح تکاملی خود یعنی زبان داریم استفاده میکنیم.
یک خاطره از تخلیه هیجانی
خاطرم هست زمانی که در نوجوانی در کلاس نویسندگی آقای امیرحسن چهل تن در موسسه کارنامه شرکت میکردم در اولین جلسه از همه ما سوالی پرسیدند: چرا مینوسید؟ . اغلب افرادی که در آن کلاس بودند این جمله را گفتند: چون وقتی مینوسیم انگار خالی شده ایم.. . البته که افراد دیگری هم بودند که به دلایل دیگری مینوشتند کسانی که فکر میکردند کاری به جز نوشتن بلد نیستند و افرادی که میگفتند ما تنها برای این کار ساخته شده ایم این کاملا درست است. اما بیشترین پاسخی که آن روز شنیدم درمورد ارامشی بود که پس از نوشتن و یا در حال نوشتن افراد تجربه میکردند و شاید بهترین فایده نوشتن برای سلامت روان ماست.
بالا رفتن هوش هیجانی
شاید خیلی ما اسم هوش را شنیده باشیم اما در مورد هوش هیجانی اطلاعات چندانی نداشته باشیم . البته که خود کلمه هوش هیجانی اطلاعات اندکی را در مورد حوزه ی اصلی این مفهوم به ما میدهد اما باید بگویم بهتر است کمی در مورد آن بیشتر بدانیم. هوش هیجانی یا همان EQ به میزان آگاهی ما از احساسات و رفتار های هیجانی خودمان و دیگران اطلاق میشود این که تشخیص دهیم افراد این زمان احتمالا چه احساسی را دارند تجربه میکنند و ما چه ری اکشن هیجانی نسبت به گفته و یا رفتار دیگران داشته باشیم دقیقا به همین مفهوم مربوط میشود.
وقتی در حال نوشتن رمان هستید بیشتر از هر چیز دیگری باید عمل ها و عکس العمل های دیگران را پیش بینی کنید و یا حداقل در مورد آن ها فکر کنید این همان چیزی است که باعث میشود شما به خودتان هم توجه کنید اینکه اگر شما بودید در آن لحظه چه هیجاناتی را تجربه میکردید. اینجاست که نوشتن خود تبدیل میشود که مهارتی برای افزایش هوش هیجانی شما.
هوش هیجانی اکتسابی است
هوش هیجانی بر خلاف هوش سیال یا IQ اکتسابی است. این به این معنی است که ما میتوانیم آن را ارتقا دهیم. هوش هیجانی در طول تکامل ها به خصوص برای ارتباط بهتر با دیگران و به خصوص در مواقع بحرانی به شدت به کمک گونه های انسان امده به همین دلیل افرادی که هوش هیجانی بالاتری داشته باشند در اکثر مواقع هیجانات را درست تشخیص میدهند و در نتیجه بقای بیشتری هم دارند
نوشتن درمان میکند چون برونی سازی میکند
وقتی فکری را بر روی کاغذ می آورید میتوانید به گونه ای دیگر با آن برخورد کنید و آن را به لحاظ بیرونی ببینید. این یکی از مهمترین روش های درمانی در رویکرد های پست مدرن درمان است که به خصوص روایت درمان گران از ان استفاده میکنند.
نوشتن مشکلات روی کاغذ
نوشتن افکار و احساساتتان و یا برنامه هایتان بر روی کاغذ باعث میشود آنها را تا حدی از خود جدا کنید و به عنوان بخشی جدا از نگاه بیرونی به آن ها بنگرید. تحقیقات نشان داده اند افرادی که برنامه هایشان را میکتوب میکنند و به آن ها فکر میکنند و تصویر روشنی در این باره از آینده و خودشان دارند فکرشان سازمان خاصی پیدا میکند و درجه آگاهیشان به مسائل بالاتر میرود. پس اگر ذهن شلوغی دارد که آزارتان میدهد برای سازماندهی و آرامش ذهنتان نوشتن درمان میکند.
فواید خواندن
فهم دیگران
میدانید یکی از مهمترین پیشنهاد های درمانگران به دانشجو ها برای یک درمانگر خوب شدن چیست؟ اینکه رمان بخوانید.. . رمان ها شخصیت های متفاوتی دارند که هر کدامشان انگیزه ها و اهداف و خلقیات گوناگونی را همراه خود دارند این ها تمام ویژگی هایی است که ما برای شناخت افراد به آن ها نیاز داریم به همین دلیل درمانگرانی که سال هاست رمان میخوانند بهتر میتوانند با درمانجویانشان ارتباط برقرار کنند.
فهم تکثر دیدگاه ها و قضاوت کمتر
این فقط مربوط به درمانگران نیست بلکه میخواهم این نکته را به شما بگویم که اگر رمان میخوانید بدانید درک بهتری از دیگران خواهید داشت چرا که رمان ها ما را با دیدگاه های گوناگون و شخصیت های مختلف و طرز نگاهشان آشنا میکنند و ما را از دنیای تک بعدی خود بیرون می آورند در این صورت متوجه میشویم که فقط ما نیستیم که نگاه متفاوتی به جهان داریم بلکه دیگرانی هستند که زندگی آن ها با تمام پستی ها و بلندی هایش ارزشمند است این ویژگی رمان ها قضاوت کردن را در ما به چالش میکشند و باعث میشود در ارتباط با دیگران به جای قضاوت بدون شرط آن ها را بپذیریم.
به جای یک بار چند بار زندگی میکنید
واقعیت این است که اغلب افرادی که کتابخوان هستند زندگی کردن همراه داستان های کتاب ها را همانند زندگی کردن در دنیای واقعی میبینند آن ها برای شخصیت ها ناراحت میشوند شاد میشوند، احساس غرور میکنند و برای قهرمانشان خوشحال میشوند دقیقا به همان گونه که برای دیگر افراد این احساسات را پیدا میکنند.
رمان ها وجود دارند
رمان ها وجود دارند شخصیت ها وجود خارجی دارند. وقتی شما چیزی را تجسم میکنید در اغلب موارد هیچ فرقی با دنیای واقعی ندارد خود خیال ها هم وجود دارند و این بخش اعجاب برانگیز فانتزی ها هستند پس اگر رمان و کتاب زیاد میخوانید انگار جاهای گوناگونی رفته اید با افراد و افکار گوناگون آشنا شده اید که هیچگاه فراموشتان نخواهد شد.
بهتر فکر میکنید
بگذارید این را به شما بگویم که هر چقدر با زبان درگیر باشید بهتر هم میتوانید تفکر کنید. اگر دایره لغات بیشتری دارید در نتیجه هوش بالاتری هم در این زمینه خواهید داشت. همان طور که گفتم قشر مغز ما به خصوص ناحیه پیش پیشانی بیش از هر جای دیگری مسئول تفکر ماست و از این بابت پیوند عجیبی با زبان و ساختار زبان ما دارد تا حدی که برخی از نظریه پردازان همچون ویگوتسکی زبان را همان تفکر میدانند. وقتی میخوانید و مینوسید مجبورید کلمات بیشتری را ببینید و بسازید درنتیجه این خود ابزاری برای توانبخشی مغز شما به کار خواهد رفت و اتصالات مربوط به زبان و تفکر بیش از پیش تحریک خواهند شد.
سخن آخر
در آخر باید به شما بگویم که اگر با کتاب ها سرو کار دارید و اگر مینویسید لذتی خواهید برد که نه تنها فردی نیست بلکه زندگی و مغز شما را هم در آینده تحت تاثیر قرار خواهد داد تا به گونه ای بهتر بیاندیشید و زندگی کنید.
اگر هر تجربه ای از کتاب خواندن و نوشتن دارید و به این جمله که نوشتن درمان میکند باور دارید میتوانید در قسمت کامنت های پایین صفحه با من و دیگران به اشتراک بگذارید
خیلی عالی توضیح دادید ، در حال خواندن وقتی نیچه گریست بودم که فکر کردم این اصطلاح بخاری پاک کنی تا چه حد درست است و این مطلب خیلی به دردم خورد ممنونم