دارونما در روانشناسی
دارونما در روانشناسی چیست؟
در این روز های کرونایی که همه به فکر درست کردن واکسن هستند واژه ای که زیاد در اخبار شنیده میشود دارونما و واکسن نما است.
اما واقعا دارونما ها چه چیزی هستند و چگونه اثر میکنند؟ در این مقاله به بررسی دارونما در روانشناسی میپردازیم تا در نهایت با هم پاسخ این سوال را پیدا کنیم این مقاله در حوزه روانشناسی بالینی قرار میگیرد
تلقین به عنوان درمان
دارونما یا پلاسیبو به استفاده از یک روش درمانی و در واکسن نما ها به استفاده از یک روش محافظتی تلقینی گفته میشود که اثر آن بار ها اثبات شده است واژه ی پلاسیبو واژه ای به معنای خوب خواهم شد است که در قرن 18 برای این نوع دارو ها مورد استفاده قرار گرفت .
میله های جادویی به عنوان دارونما
در اواخر قرن هجدهم، یک درمانگر آمریکایی اختراع عجیب کرد. اختراع او دو میله فلزی با یک نوک در انتها بود که هر یک حدود هشت سانتیمتر بودند. او ادعا می‌کرد این میله‌ها، از فلزهای غیرمعمول درست شده و می‌توانند باعث بهبود روماتیسم، التهاب‌های بدن و سردرد شوند! او حدود ۲۰ دقیقه نوک میله‌ها را روی بدن بیماران می‌گذاشت و می‌گفت که آنها الکتریسیته زیان بخش زیر بافت‌ها را بیرون می‌کشند.
اولین کسی که تاثیر پلاسیبو یا دارو نما را نشان داد
گرچه برخی از مراجع حرفه ای این اختراع را کلاه برداری بیش نمی‌دانستند، اما مردم حاضر بودند مبلغ زیادی برای خرید این میله‌ها بپردازند. ظاهرا این میله‌ها واقعا تأثیر مثبت روی درمان برخی از بیماری‌ها داشتند. بعد از فوت آن درمانگر، در سال ۱۷۹۹، یک پزشک انگلیسی برای اثبات این باور اشتباه، میله‌هایی چوبی درست کرد و ثابت کرد که این میله‌های چوبی ارزان‌قیمت درست همان اثر را دارند و تأثیر این میله‌ها تلقینی و خیالی است. این برای اولین بار بود که کسی به روشنی، اثر دارونما در روانشناسی یا همان اثر پلاسیبو(Placebo) را نشان می داد.
گاهی بیان می شود که این روش برای درمان اخلاقی نیست و بیماران باید با داروهای واقعی درمان شوند در این وصف آمبروز پاره ، جراح فرانسوی میگوید:در طبابت، وظیفه پزشک نسبت به بیمار این است: گاهی درمان کند، اغلب تسکین دهد، همیشه تسلی بخشد.
کلیسای کاتولیک و دارونما
به نظر میرسد که پلاسیبو کار تسلی بخشیدن ، درمان و تسکین را یک تنه انجام می دهد ، با این وجود این قرص های درمانی چیزی جز ویتامین ها یا کپسول های پر از شکر نیستند. اولین استفاده ازاثر دارونما بعنوان گروه شاهد در تحقیقات، به کوشش‌های کلیسای کاتولیک در اروپای قرن شانزدهم برای اثبات بی‌اعتباری جن‌گیری بازمی‌گردد. به افرادی که به دروغ ادعا می‌کردند که توسط نیروهای شیطانی تسخیر شده‌اند، اشیاء مقدس تقلبی می‌دادند. اگر آن فرد واکنش خشونت‌باری از خود نشان می‌داد، نتیجه گرفته می‌شد که تسخیر شدن، کاملاً خیالی است.
پژوهش های انجام شده روی دارونما در روانشناسی
یک گزارش شگفت انگیز که توسط انجمن پزشکی آلمانی تهیه شده و در سال ۲۰۱۱ منتشر شده است، نشان داد که بیش از نیمی از پزشکان این کشور، در برخی از موارد برای بیماران خود، دارونما تجویز میکنند. با این حال بحث اخلاقی راجع به تجویز دارونماها از سوی پزشکان حل نشده و همچنان مورد بحث است. “رابرت جوت” نویسنده اصلی این گزارش گفت: اثر پلاسیبو نقش مهمی ایفا می‌کند. هر پزشک خوب باید دارونما درآستین داشته باشد.خدا می داند خود ما هم تا به حال چند بار دارونما مصرف کرده ایم!
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ روی بیش از ۷۰۰ پزشک عمومی در انگلستان نشان داد که تقریبا همه آنها از اثر دارونما در روانشناسی یا اثر پلاسیبو در بعضی از مراحل درمانی خود استفاده کرده‌اند. گاهی بیماران فلج اعضا با این روش درمان شفا یافته اند.
در بیمارستان رویال لندن در سال ۱۹۳۳، ویلیام اوانز و کلیفورد هویل بر روی ۹۰ نفر آزمایش کردند و نتایج حاصل از تجویز یک داروی فعال و یک «دارونما» را مقایسه کردند. این آزمایش تفاوت معناداری بین درمان دارویی و درمان دارونما نشان نداد یعنی دارونما = دارو.
اثر دارونما در روانشناسی و ضمیر ناخودآگاه ما
اگر یک دکتر، به بیمار خود بگوید تا چند روز آتی خواهی مرد یا بگوید هیچ بیماری نداری، و اگر بیمار کاملا به هر کدام از این جملات باور کند، دقیقا رخ خواهد داد. نکته مهم در اثر پلاسیبو، باور و یقین قطعی است. موارد پزشکی بسیار زیادی وجود داشته است که دکترها عملا نقش بازی کرده و وانمود میکنند داروی بسیار مهمی را به بیمار تزریق کرده اند(و بیمار این موارد را میشنود !)، و پس از تزریق، در عرض چند دقیقه، بیمار کاملا بهبود میابد. این قدرت ضمیر ناخودآگاه و بدن شماست که اثر دارونما در روانشناسی را بکار می اندازد.
ظاهرا سبک اجرای درمان و خصوصیات درمانگر به میزان چشمگیری در تأثیر درمان را کم و زیاد می‌کند. درمانگرانی که علاقه بیشتری را به بیماران خود نشان می‌دهند، اطمینان بیشتری به درمانشان دارند و وجهه بالای حرفه‌ای دارند، اثر دارونمایی قوی تری را در بیمارانشان ایجاد میکنند.
تلقین و توهم و آزاد شدن اندروفین
در لغت‌نامهٔ Lexicon-Medicum Quincy هوپر، دارونما به هر دارویی اطلاق میشود که بیشتر برای خشنودی بیمار داده میشود تا سود او و این توضیح منطقی هم به نظر می رسد …در مورد نحوه اثر این دارو ها مطالعات زیادی انجام شده و هنوز هم در حال انجام است و موارد زیادی هم ذکر شده که احتمالا شیوه اثر دارونما در روانشناسی را نمایان میکنند از جمله : ایمان_تلقین_آزاد سازی اندروفین(اندروفین مسکن طبیعی بدن است که در هیپوتالاموس ترشح میشود اثر اصلی آنها تسکین درد است.
اندورفین ها..
اندورفین‌ها که مرفین طبیعی بدن (endogenous morphine) خوانده می‌شوند در حقیقت بسیار شبیه به مخدرها – مانند مرفین و دیگر مشتقات تریاک – عمل میکنند و تولید آنها در زمان فعالیت بدنی، هیجان، احساس درد، خوردن غذاهای فلفلی، فعالیت جنسی و احساس عشق است) با تمام مطالعات انجام شده چیزی که قطعی مشخص شده است این است که اثر دارونما در روانشناسی ربطی به تیپ شخصیتی خاصی ندارد ، پلاسیبو ها اگر قرمز باشند اثر بیشتری دارند چون جدی تر به نظر می رسند و اگر سفید باشند کم ترین اثر را دارند و اگر سایز قرص ها بزرگتر باشند اثر بیشتری دارند .
پژوهش های جدیدتر دارونما در روانشناسی
جادوی دارونما در روانشناسی روی پارکینسون
در مقاله ای که در نشریه انگلیسی الزویر منتشر شده نتایج تحقیق اثر دارونما در روانشناسی روی بیماران پارکینسون بررسی شده است در نتایج این پژوهش بیان شده است که70 درصد این بیماران کاهش لرزش در اندام ها را گزارش داده اند و این پژوهش هم دلیل اصلی اثر جادویی این قرص های شکری ها در آپومورفین ها و مکانیزم های مغزی ناشی از آن میداند .
اثر کپسول های خالی یا پر از شکر روی هورمون ها
در تحقیقی درباره علائم یائسگی 40 خانم به مدت 8 هفته تحت درمان با دارونما قرار گرفتند تقریبا 43 درصد خانم ها بهبود علائم را گزارش دادند.
با تمام تحقیقات صورت گرفته هنوز هم راز این قرص های جادویی پیدا نشده است هنوز چیزی زیادی در مورد دارونما ها پیدا نشده است اما چیزی که عیان است آن است که از اثر دارونما در روانشناسی می توان در پزشکی هم استفاده زیادی کرد .
منابع: مقاله انگلیسی الزویر(Parkinsonism and Related Disorders) – مجله علوم پزشکی بیرجند زمستان 87 _ ایسنا